De smaken van Indonesië

De Indonesische archipel telt meer dan 17.500 eilanden en de veelzijdigheid van deze gebieden zorgt voor een grote variatie in koffies.

Eerst een stukje geschiedenis

Terwijl de Arabieren probeerden te voorkomen dat de koffieteelt in andere handen zou vallen, deden de Nederlandse kooplieden er alles aan om zelf koffie te kunnen verbouwen. Gemotiveerd door de hoge koffieprijs braken de Nederlanders het Arabische monopolie en pionierden met de aanplant van koffie in nieuwe gebieden.

In de 17e eeuw werd voor het eerst geëxperimenteerd in Nederlands-Indië waar Arabica koffieplanten werden geplant. De Nederlanders startte koffieplantages rond Batavia (Jakarta) en verder naar het zuiden in Sukabumi en Bogor. Later breidden zij het uit naar oost, midden en west Java, en in delen van Sumatra en Sulawesi.

In het oosten van Indonesië – Oost-Timor en Flores – werd rond deze periode ook koffie verbouwd, maar deze eilanden stonden nog onder het bewind van de Portugezen. Zij importeerden ook Arabica koffieplanten, maar een ander soort dan de Nederlanders.

Bladroest

Begin 19e eeuw kreeg een groot deel van de koffieplanten in Indonesië te maken met bladroest. Bladroest is een schadelijke schimmelziekte die niet seizoensgebonden is en dus elk moment kan toeslaan. De plaag breidde zich snel uit en verwoestte hele plantages in Indonesië. De Arabica planten in het oosten bleken beter bestand tegen de bladroest waardoor daar minder schade was dan in Java.

De Nederlanders besloten op de verwoeste plantages Liberica koffieplanten te planten, maar ook deze raakten besmet met bladroest. Ze deden een derde poging met Robusta koffieplanten, een soort dat bekend staat om zijn vermogen om ziektes te weerstaan. Dit ging stukken beter en vandaag de dag is 90% van de koffieplanten in Indonesië een Robusta. Ondanks dat Arabica bekend staat om een mooie cup en wijde selectie aan smaak en aroma. Het kleine percentage Arabica koffie in Indonesië geeft wel enkele van ’s werelds mooiste koffies.

De smaken van Indonesië

Koffie uit Indonesië is geliefd om zijn kenmerkend aarde-achtige, kruidige smaak. Java is een van de grootste eilanden én grootste koffieproducent van Indonesië. Het eiland staat bekend om zijn mooie Arabica koffie. Door de problemen met bladroest in het verleden worden de planten extra goed in de gaten gehouden. Java produceert een aromatische koffie die van nature erg mild en evenwichtig is. De koffie is minder rins dan koffie uit Sumatra en Sulawesi, en kruidig van smaak.

Een ander groot koffieproducerend eiland is Sulawesi. In de beroemdste regio Toraja groeit de koffie in een bergachtig gebied op 1.500 meter boven zeeniveau, in het midden van het eiland. De koffie heeft een volle, krachtige en iets kruidige smaak.

Ook Sumatra levert een flinke hoeveelheid koffie. Van Sumatra komen ’s werelds beroemdste koffies van hoge kwaliteit. De koffie die er groeit is vergelijkbaar met Java koffie, maar kenners tippen dit gebied als nóg beter.

Kopi Luwak

’s Werelds duurste koffie, Kopi Luwak, wordt geproduceerd van koffiebonen die door het spijsverteringskanaal van de Luwak – de civetkat – gaan. Door het speciale fermentatieproces in het dier, verteert hij alleen het vruchtvlees, niet de koffiebonen en pergaminoschil dat om de boon zit. De uitwerpselen van de Luwak worden 4 tot 7 dagen gedroogd, vervolgens wordt de pergaminoschil van de boon verwijderd en worden de koffiebonen met de hand gesorteerd. Bij het roosteren van de koffie werken de aminozuren die zijn ontstaan bij het verteringsproces, op elkaar in wat de specifieke smaak oplevert. De koffie zou een rijkere smaak hebben.

De koffie komt van origine van Sumatra. Van de ruwe bonen wordt slechts 200 tot 500 kilo per jaar geoogst. Omdat de vraag veel groter is, worden tegenwoordig Luwaks ook uitgezet op plantages op Sulawesi en Java. Het intensieve proces en de schaarste maken deze koffie prijzig.

Verkoop bij Simon Lévelt

Simon Lévelt heeft ervoor gekozen deze koffiespecialiteit niet langer te verkopen vanwege de slechte omstandigheden waarin de Luwak leeft. De dieren leven in gevangenschap op de plantages en worden gedwongen de koffiebessen te eten. Zolang deze situatie niet verandert, is Kopi Luwak niet verkrijgbaar in onze winkels.